Przedstawiamy II część
rozważań trenera Marka Chrabąszcza.
AKTUALNE TENDENCJE ROZWOJOWE W
TENISIE STOŁOWYM Kontynuując moje rozważania na
temat obecnych tendencji rozwojowych w tenisie stołowym, chciałbym naświetlić
kilka wytycznych rozwoju nowoczesnego tenisa stołowego, zalecanych m.in. przez
przedstawicieli ETTU, Serba Istvana Korpę i Chorwatkę Brankę Batinić (na co
dzień pracujących w Niemczech), dodając przy tym kilka własnych spostrzeżeń.
Wytyczne te, przeznaczone dla instruktorów i początkujących trenerów tenisa
stołowego, wskazują aktualne tendencje rozwojowe w tenisie stołowym i winny być
uwzględnianie w szkoleniu zawodników już od najmłodszych lat. Zdaję sobie
sprawę, że dla wielu trenerów te wytyczne mogą wydawać się oczywiste i banalne,
nie mniej jednak chciałbym, aby te wskazówki, oparte na doświadczeniach
międzynarodowych trenerów, stały się zalążkiem do wspólnej merytorycznej
ogólnopolskiej dyskusji na temat systemu szkolenia i ewentualnie stworzenia
polskiego systemu szkolenia zawodnika. Ogólne wskazówki Na etapie wstępnym szkolenia
młodego zawodnika każdy trener winien zwrócić szczególną uwagę na kilka ważnych
aspektów: - rakietka winna być trzymana
dokładnie pośrodku dłoni pomiędzy palem wskazującym a kciukiem (tzw. pozycja
neutralna); - bardzo ważne jest
kształtowanie prawidłowej pracy nóg już w początkowym etapie szkolenia (nauka
kroku odstawno-dostawnego i skrzyżnego oraz praca jednym krokiem) - już od samego początku
szkolenia winno się zwracać baczną uwagę na właściwe wykorzystanie nadgarstka i
przedramienia w nauczania podstawowych elementów gry. Na dalszym etapie
szkolenia jest o wiele trudniej wyeliminować ewentualne błędne przyzwyczajenia.
- ważna jest automatyzacja
ruchów i obserwacja lotu piłki oraz poczynań przeciwnika - zalecany trening na
wiele piłek oraz imitacja - trening winien być jak
najbardziej zbliżony do warunków gry na zawodach a trenowane elementy w miarę
postępów umiejętności zawodnika - coraz bardziej nieregularne - pod koniec etapu wstępnego
zawodnik winien posiadać już taki repertuar zagrań aby bez problemu dostosować
się do różnych warunków gry (różne okładziny, style gry, uwarunkowania
zewnętrzne). Aktualne trendy rozwojowe w
kobiecym tenisie stołowym Nowoczesny tenis stołowy u
kobiet wciąż ewaluuje. Na przestrzeni lat od gry pasywnej,wyczekującej poprzez
grę półwolejową, przekształca się obecnie w grę opartą na obustronnej rotacji
ze zwróceniem uwagi na silną stronę bekhendową. Szczególnie duży akcent kładzie
się na zwiększenie rotacji przy topspinie bekhendowym. Jednak na środku stołu,
w zależności od indywidualnych predyspozycji ruchowych zawodniczki, winny one
używać technik forhendowych. Zawodniczki winny stać bliżej środka stołu a sama
gra powinna opierać się na unikaniu prostych błędów, a jej urozmaicenie – na
zmuszaniu przeciwniczki do błędów. Nadal sukcesy mogą odnosić
zawodniczki grające defensywnie, szczególnie te, które w trakcie wymian
zmieniają tempo gry, grają różnorodną rotacją topspinową oraz zmieniają miejsce
upadku piłki. Aktualne trendy rozwojowe w
tenisie stołowym mężczyzn. U zawodników atakujących,
topspin forhend powinien być uderzeniem dominującym, który daje przewagę
podczas wymiany. Gra powinna się opierać na obustronnej rotacji, ze zwróceniem
uwagi na jak najszybsze zakończenie akcji. Ustawienie zawodnika winno znajdować
się wyraźnie na stronie bekhendowej . Zawodnicy grający defensywnie,
choć występują obecnie coraz rzadziej, oprócz gry destrukcyjnej winni w swoim
repertuarze posiadać umiejętność gry atakiem i kontratakiem nie tylko
forhendowym ale także agresywną grą czopem na bekhendzie. Ze względu na
zmieniający się charakter gry obronnej, zawodnicy tacy są zmuszani do bardzo
dynamicznej i szybkiej gry. To z kolei powoduje, że przygotowanie fizyczne
odgrywa u nich niezwykle ważną rolę. Przygotowanie fizyczne Trening przygotowania
fizycznego powinien odbywać się regularnie przez cały okres szkolenia
zawodnika. Trening taki winien być prowadzony w różnych formach (trening
wzmacniający układ kostno-stawowy i mięśniowy z wykorzystaniem odpowiednich
urządzeń na siłowni oraz przyborów. Nie powinno stosować się treningu siłowego
na siłowni u bardzo młodych zawodników ze względu na zbyt słabą muskulaturę
ciała oraz budowę ich kości i stawów. U takich zawodników winno stosować się
trening stacyjny, trening interwałowy lub wytrzymałościowy bazując na oporze
lub ciężarze własnego ciała lub na niewielkich obciążań do 2 kg. Trening siłowy
i wytrzymałościowy winien być stosowany w odpowiednim okresie makrocyklu
treningowego. Nagannym jest stosowanie treningu siłowego czy wytrzymałościowego
tuż przed ważnymi zawodami. Równie ważnym u tenisisty
stołowego jest trening szybkości ogólnej a w szczególności szybkości
specjalnej. Trening szybkości specjalnej winien być wykonywany często, także
jako przerywnik pomiędzy kolejnymi ćwiczeniami taktycznymi na stole. W
początkowym etapie szkolenia młodego zawodnika bardzo ważnym jest także trening
gibkości, kształtowania czasu reakcji oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej a co
za tym idzie trening czucia głębokiego (propriocepcji). Praca nóg Nowoczesny tenis stołowy jest
grany zawsze w ruchu. Umiejętność szybkiego przemieszczania się przy stole w
nowoczesnym tenisie stołowym jest obecnie jedną z najważniejszych składowych u
dobrego zawodnika i uzależniona jest od odpowiedniej pracy nóg. Należy zwrócić
większą uwagę na ustawienie punktu środka ciężkości, aby poprawić ruchliwość
przy stole. Środek ciężkości zawsze winien znajdować się z przodu pomiędzy
nogami, które winny być rozstawione od siebie na szerokość ramion. Dominującym sposobem
poruszania się powinien być krok odstawno-dostawny, czyli najpierw jedna noga
powinna być odstawiona w bok w kierunku przemieszczania się a następnie druga
dostawiona do poprzedniej. Częstym błędem u początkujących zawodników jest
odwrotna kolejność przemieszczania nóg, co może doprowadzać do przewracania się
lub utraty stabilności. Innymi formami przemieszczania się przy stole winny
być: krok skrzyżny (szczególnie często stosowany przez chińskich zawodników
grających stylem piórkowym), odskoki, doskoki czy też praca jednym krokiem (np.
podczas krótkiego przebicia czy flipa). Wszystkie te rodzaje przemieszczania
się przy stole winny być kształtowane już w początkowym etapie szkolenia Serwis Serwis powinien mieć zawsze
określony cel i zagrywany mądrze taktycznie. Tuż przed serwisem zawodnik
serwujący winien przeprowadzić błyskawiczną analizę ustawienia zawodnika
odbierającego, tak aby wymusić u niego błędny odbiór (np. u zawodnika stojącego
zbyt blisko stołu zagrać długi, szybki serwis pod łokieć). Piłeczka winna być
zagrywana w różne miejsca na stole (krótko, półkrótko, długo). Serwis powinien
być na tyle skuteczny, aby (o ile nie został zdobyty punkt bezpośrednio z
serwisu) w co najmniej trzecim tempie uzyskać wyraźną dominację w wymianie,
ułatwiającą zdobycie punktu. Musi charakteryzować się różnorodną rotacją,
najlepiej kombinowaną ale także skuteczne mogą być serwisy bez rotacji z
newralgicznych momentach meczów. W zdecydowanej większości winno się stosować
serwisy forhendowe o różnych wysokościach podrzutu, nie zapominając jednak o
serwisach ze strony bekhendowej. Odbiór serwisu Dobry zawodnik musi posiadać w
repertuarze swoich zagrań skuteczny odbiór serwisu. Podczas odbioru serwisu
rakietka winna zawsze znajdować się powyżej powierzchni stołu tuż przed
tułowiem zawodnika odbierającego. Odbiór serwisu, o ile pozwalają na to
umiejętności zawodnika, winien być jak najbardziej agresywny i wymuszający
bezpośrednie zdobycie punktu po serwisie lub co najmniej przejęcie inicjatywy
przez zawodnika odbierającego. Serwis winien być odbierany przy zastosowaniu
różnych technik (topspin, flip, przebicie), granych zamiennie lub mieszając je
ze sobą. Przy odbiorze serwisu winno się zmieniać miejsce upadku piłki, chyba
że taktyka gry wymusza inaczej. Sposób prowadzenia gry -
przejście z gry pasywnej do aktywnej Sposób prowadzenia gry oznacza
szukanie optymalnych dla zawodnika zagrań oraz sytuacji w wymianie w celu
zdobycia punktu. Zawodnik powinien w trakcie
wymiany dążyć do przejścia od gry pasywnej (np. gry blokiem Bh) do obustronnej
rotacyjnej gry aktywnej z ukierunkowaniem na topspin Fh. Rakietka zawsze
powinna, jeśli jest to możliwe w czasie akcji, być nad stołem. Oprócz normalnej
gry po przekątnej powinno się częściej grać po prostej lub na ciało. Ważnym
jest aby nie grać zawsze zagrań o jednakowej sile. Należy pamiętać o zmianie
rotacji, tempa i zmianie upadku piłki. W odpowiedzi na półdługie i długie piłki
naszego przeciwnika, powinno się grać silnym atakiem topspinowym. W bliskiej odległości od
stołu, na stronie forhendowej i na środku stołu, jako dominującym winien być
stosowany topspin Fh, wykonywany z krótkim zamachem od biodra a w miarę
możliwości grany także po prostej. Celem jest uniemożliwienie zagrania
przeciwnikowi jego punktujących zagrań i jednoczesne przejęcie inicjatywy z
zastosowaniem własnych uderzeń topspinowych. Pomiędzy poszczególnymi
uderzeniami ważna jest faza przygotowawcza danego uderzenia, która decyduje, w
którą stronę zostanie zagrana następna piłka. Proste i łatwe zagrania
blokiem przez przeciwnika powinny być natychmiast neutralizowane poprzez
stosowanie urozmaiconych zagrań (np.gry rotacyjnej). Oprócz gry pasywnym
blokiem Bh, winno rozwijać się inne, najlepiej aktywne techniki bloku.
Klasyczne zagranie półwolejem bekhend (szczególnie w grze mężczyzn) na skutek
udoskonalenia krótkich zagrań ofensywnych, w dobie nowoczesnego tenisa stołwego
nie powinno być stosowane. Priorytetem w szkoleniu winno
być także rozwijanie krótkich technik topsinowych na bekhendzie, w których
długość ruchu zależna jest od odległości od stołu Podsumowanie Powyższy artykuł przedstawia
aktualne tendencje rozwojowe tenisa stołowego w Europie i ma na celu wskazanie
początkującym instruktorom czy trenerom w jakim kierunku winno obecnie iść
nauczanie gry oraz szkolenie w tenisie stołowym. Marek Chrabąszcz
|